ras amzadeben xorblisgan saqarTveloSi?                 საქართველოში მარცვლეული კულტურები ოდითგანვე ხარობდა.

  ქართული ხორბლის ცნობილი ჯიშებია - ზანდური, მახა, ასლი, დიკა, თავთუხი, იფქლი, დოლის პური, ხულუგო, ხოზო, ხოტორა და სხვა.

     საქართველოს ხორბლის მნიშვნელობა არ შემოიფარგლება მხოლოდ მისი ისტორიული როლით. გამოკვლევებით დადგენილ იქნა, რომ მსოფლიოს არც ერთ ქვეყანაში არ გვხვდება ხორბლის გვარის ევოლუციის ისეთი ტიპები, როგორც საქართველოს ხორბალში.

   საქართველოში ხორბალსა და პურს საკულტო დატვირთვა გააჩნდა და დღემდე უმნიშვნელოვანესი ადგილი უჭირავს ჩვენს ცხოვრებაში. ისე, როგორც არსად, ჩვენში პურის გარეშე არ არსებობს სუფრა, ხოლო ხორბალს კი ძირითადად რელიგიურ და მიცვალებულის სულის მოსახსენიებელი სუფრისთვის ამზადებენ, ესენია კორკოტი, წანდილი და კოლიო.       

   როგორც ცნობილია, თავთუხი პურის ცხობისას არ გამოიყენება, მას ძირითადად სხვადასხვა ტიპის კერძის მოსამზადებლად იყენებენ. საერთოდ, პურის სახეობათა მრავალფეროვნებით საქართველოში მესხეთი გამოირჩვეა.

     საინტერესოა თავად პურის ხაშის მომზადების პროცესი - საამისოდ ახალგაღივებულ ხორბალს ჭყლეტენ, აყრიან მარილს და ამჟავებენ ცოტა ფქვილთან ერთად. ცომის ასაფუებლად ხაში გაცილებით ჯანსაღ პროდუქტად ითვლება, ვიდრე საფუარი. კახეთში ყველაზე მეტად გავრცელებულია შოთი პური და ლავაში, რომელსაც მრგვალი ფორმა აქვს. ცომს ჯერ ვარცლში მოზელდნენ, შემდეგ გუნდებს სპეციალურ ფიცარზე - ორომზე ამოიღებდნენ, გადააფარებდნენ ტილოს, რომ ამოფუებულიყო. გახურებულ თონეს საგველით მარილიან წყალს მიასხურებდნენ, რომ პურის ზედაპირს მარილიანი გემო ჰქონოდა. ამასთან, თონის კედლები უფრო კარგად იკრავდა ცომს. ცომის გუნდებს მისცემდნენ ფორმას და გახურებულ თონეში აკრავდნენ. ტრადიციულად ჯერ ლავაშებს აცხობდნენ, რომ თონე შეგრილებულიყო, შემდეგ კი - შოთებს. შოთი პურების დაკვრა თონის პირიდან, ანუ მაღლიდან იწყებოდა, მას პირის პურს ეძახდნენ. თონეს ზემოდან აფარებდნენ ფიცრებს, რომ სიმხურვალე შეენარჩუნებინა. გამომცხვარი პურები კავითა და ასტამით ამოჰქონდათ. "მარილნაჭამ" თონეს პური ადვილად ეხსნებოდა და თუ მაინც ვერ მოცილდებოდა, მაშინ იყენებდნენ ასტამს. გამომცხვარ პურებს ორომზე დააწყობდნენ შესაგრილებლად, შემდეგ კი ხის კიდობნებში ინახავდნენ. როგორც წესი ოჯახი პურს 1-2 კვირაში ერთხელ აცხობდა. ნაწილ პურს ძირზე ალაგებდნენ და ორცხობილას ამზადებდნენ. გამხმარი პურისგან მზადდებოდა პურის ხარშო. პურის ცხობისას ერთი ტრადიცია არსებობდა - დიასახლისს გამოჰქონდა ღვინო, ყველი, მწნილი და ცხელ-ცხელ პურთან ერთად მიირთმევდნენ. ჭამდნენ აგრეთვე ბოღლორწოს (ბოღლიწოს) - ღვინოში ჩასველებულ პურს. ქალაქში იცოდნენ წყლიანი პური - ცომს რომ გააბრტყელებდნენ მისაკრავად, წყლიან ხელს წაუსვამდნენ. გამოცხობის შემდეგ პურის ზედაპირი პრიალა იყო.

    მესხეთში პურის სახეობათა მთელი ჩამონათვალი არსებობდა - კაკალა, სომინი, ბაზლამა, უხა, ფათირი და სხვა. მათი ცომი უმეტესად დოლის ან დიკის ფქვილისაგან იზილება, ზოგჯერ ქერსაც იყენებენ. მესხეთში პური ძირითადად ტრადიციულ ფურნეებში ან საჯზე ცხვება. ფურნეში გამომცხვარი პური განსაკუთრებული არომატით გამოირჩევა.

Nnino TamaraSvili  V klasi